چهارشنبه سوری چیست؟ فرهنگ و فلسفه جشن چهارشنبه سوری

چهارشنبه سوری چیست؟ این روزها چهارشنبه سوری به شبی تبدیل شده که بیشتر شباهت به یک جنگ داخلی دارد. از توپ و ترقه گرفته تا انفجارهای مهیب که متاسفانه هرساله باعث جراحت و یا حتی فوت بسیاری از مردم در کشور می‌شود. در حالی که چهارشنبه سوری باید یادآور آداب و رسوم زیبای مردم ایران باستان بوده و بهانه‌ای برای دورهمی یا سفر تا قبل از عید نوروز باشد.

چهارشنبه سوری چیست و از کجا آمده است؟

فرقی نمی‌کند قصد شرکت در کدام یک از جشن‌های ایران باستان را دارید؛ شما همان‌طور که می‌دانید جشن سده چیست، باید درباره تاریخچه چهارشنبه سوری نیز اطلاعاتی داشته باشید. درباره تاریخچه چهارشنبه سوری روایت‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به روایات معتبر در این باره خواهیم پرداخت: 

در زمان زرتشتیان طبق تقویم روز سه‌شنبه مصادف بود با روز سال تحویل؛ به طوری که نصف روز سه‌شنبه در روز پایان سال و نصف دیگر در سال جدید قرار می‌گرفت. به همین دلیل مردم این روز را جشن می‌گرفتند و به شادی می‌پرداختند.

اما امروزه چهارشنبه سوری بهانه مناسبی برای سفر به شهرها و کشورهای دیگر است تا بتوانید از ایام تعطیلی عید نوروز لذت ببرید. عده‌ای با تورهای داخلی سفر می‌کنند و عده‌ای با تور اروپا به کشورهای قاره سبز سفر می‌کنند.

فلسفه چهارشنبه سوری چیست؟

فلسفه اصلی چهارشنبه سوری مانند همان شعر معروفی است که هنگام پریدن از آتش می‌خوانیم. "زردی من از تو؛ سرخی تو از من" معروف‌ترین شعر چهارشنبه سوری است که فلسفه این روز در همین شعر کوتاه خلاصه شده است. در واقع شما بیماری‌ها، غم و غصه‌ها و بدی‌های سال جاری را به آتیش می‌سپارید و به جای آن گرما و انرژی آتش را دریافت می‌کنید.

روز چهارشنبه سوری امسال

چهارشنبه سوری سال 1403 در تاریخ 28 اسفند ماه قرار گرفته است. با توجه به اینکه سال 1403 سال کبیسه بوده و اسفند ماه 30 روز است؛ چهارشنبه سوری در فاصله دو روز مانده به پایان سال قرار گرفته است.

آداب و رسوم چهارشنبه سوری | در چهارشنبه سوری چه کار کنیم؟

احتمالا بسیاری از مردم ایران در شب چهارشنبه سوری با خرید تور سوئیس عید ۱۴۰۴ یا دیگر تورهای خارجی در جای دیگری از دنیا حضور داشته باشند. اما با این حال باز هم می‌توانید در همان هتل محل اقامت یا خانه دوستان و آشنایان، آداب و رسوم چهارشنبه سوری را به جا آورید. در ادامه چند مورد از معروف‌ترین آداب و رسوم چهارشنبه سوری را بیان می‌کنیم.

بوته‌ افروزی در چهارشنبه سوری

یکی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین آداب برگزاری جشن چهارشنبه سوری، بوته افروزی یا روشن کردن آتش است. در گذشته که اکثر خانه‌ها حیاط داشتند این کار در حیاط یا کوچه انجام می‌شد و همه‌ی خانواده‌ها و همسایه‌ها با عبور از روی آتش این روز را جشن می‌گرفتند. اما امروزه با توجه به محدودیت‌های آپارتمان نشینی عده‌ای قید این رسم را میزنند و یا در پشت بام و کوچه‌ها آتش روشن می‌کنند.

زمانی که از آتش می‌پرید باید شعر "زردی من از تو؛ سرخی تو از من" را بخوانید. البته در گذشته این نوع مراسم آداب سخت‌گیرانه‌تری داشته است. به عنوان مثال حتما باید بوته‌های خشک در 3، 5 یا 7 کپه آماده می‌شدند و فرد بودن آن اهمیت زیادی داشت.

ایرانیان از گذشته بر این باور بودند که نباید آتش را با فوت خاموش کرد. به همین دلیل یک نفر با خاک انداز یا هر وسیله‌ی دیگری بوته‌های خاکستر شده را در چهارراه یا محل مشخصی خالی میکرد. پس از آن زمانی که فرد به خانه می‌رسد باید درب خانه را محکم بکوبد و مکالمه‌ای با فرد داخل خانه داشته باشد که به شرح زیر است:

-  که هستی؟

+ منم.

- از کجا آمده‌ای؟

+ عروسی.

- چه آورده‌ای؟

+ تندرستی.

پس از شکل گرفتن این مکالمه، درب برای فردی که بیرون از خانه است باز می‌شود تا تندرستی و شادابی را به خانه بیاورد. این آداب و رسوم زیبا از گذشته تا به امروز ادامه داشته است. هر چند که متاسفانه امروزه اکثر مردم به دنبال انفجار و ترقه‌های پر سر و صدا هستند و تندرستی خود را به خطر می‌اندازند.

فال ‌گوش ‌نشینی در چهارشنبه سوری

یکی دیگر از آداب و رسوم چهارشنبه سوری که البته مختص گذشته بوده و انجام دادن آن در این روزها کار درستی نیست، فالگوش نشینی است. این رسم به این شکل بوده که افراد مجرد به کوچه و خیابان می‌رفتند و در تاریکی مطلق که هیچکس نمی‌توانست کسی را بشناسد؛ فال گوش می‌ایستادند. اگر اولین صحبت‌هایی که می‌شنیدند صحبت‌های شاد و خوشایندی بود، یعنی احتمال باز شدن بختشان بالاست.

قاعدتا اگر با تور تاجیکستان نوروز 1404 به این کشور سفر کرده باشید انجام این رسم، یک عمل ناپسند است. نه تنها در طول سفر بلکه امروزه این رسم در جامعه‌ی خودمان هم رسم پسندیده‌ای محسوب نمی‌شود و ممکن است منجر به ناراحتی دیگر افراد شود.

قاشق ‌زنی در چهارشنبه سوری

قاشق زنی هم از جمله رسوم معروف چهارشنبه سوری است که احتمالا نام آن را شنیده باشید. اگر برای تور خارجی نوروز 2025 یکی از کشورهای آسیایی مانند تاجیکستان را انتخاب کنید، با توجه به فرهنگ مشابه بین دو ملت این رسم را خواهید دید.

دختران و پسران با روش‌های مختلف چهره خود را پنهان می‌کردند تا شناسایی نشوند و پس از آن با یک کاسه و قاشق فلزی به سمت خانه همسایه‌ها می‌رفتند. با شنیدن صدای قاشقی که به کاسه می‌خورد همسایه باید درون کاسه‌ها آجیل یا میوه می‌گذاشت و به بچه‌ها هدیه می‌داد.

کوزه ‌شکنی در چهارشنبه سوری

یکی دیگر از رسومات معروف چهارشنبه سوری کوزه شکنی است. در گذشته پس از اینکه مردم از آتش می‌پریدند رسم بر آن بود که کوزه‌ای سفالی را بشکنند. عده‌ای هم در کوزه‌ها سکه قرار می‌دادند و سپس آن را می‌شکستند. در شهرستان‌های مختلف این رسم با جزئیات بیشتری برگزار می‌شد. به عنوان مثال در خراسان مردم به جز سکه، زغال و نمک هم درون کوزه قرار می‌دادند.

پختن آش ابودردا در چهارشنبه سوری

آش ابودردا یکی از غذاهای مخصوص چهارشنبه سوری محسوب می‌شود که به آش بیمار هم معروف است. در گذشته شب چهارشنبه سوری این آش پخته می‌شد و بین همسایه‌ها و فقرا تقسیم می‌شد. بسیاری از افراد با پولی که از رسم قاشق زنی در چهارشنبه سوری جمع می‌شد این آش که با نام آش زین‌العابدین هم شناخته می‌شود را درست می‌کردند.

شاهنامه‌ خوانی در چهارشنبه سوری

شاهنامه‌خوانی در مراسم‌های مختلفی مانند شب یلدا هم جای به خصوصی دارد. ایرانیان در گذشته همانطور که حافظ خوانی را برای شب یلدا انجام می‌دادند، شاهنامه‌خوانی را برای چهارشنبه سوری انتخاب کرده بودند. زمانی که دور آتش جمع می‌شوید، بزرگتر جمع باید داستان‌هایی را از شاهنامه برای کودکان و نوجوانان بخواند.

آجیل خوردن؛ رسم چهارشنبه سوری

یکی دیگر از خوراکی‌های محبوب چهارشنبه سوری، آجیل و تنقلات است. با توجه به اینکه چهارشنبه سوری در آخرین چهارشنبه سال برگزار می‌شود، در اکثر خانه‌ها آجیل شب عید وجود دارد. برای چهارشنبه سوری هم مردم دور کرسی جمع می‌شوند و به خوردن تنقلاتی مانند فندق، پسته، بادام، نخود، کشمش، توت خشک و غیره می‌پردازند.

تفاوت بین جشن سده و جشن چهارشنبه سوری

علاوه بر جشن چهارشنبه سوری که در نزدیکی عید نوروز برگزار می‌شود و نماد اصلی آن آتش است، جشن سده هم یکی دیگر از جشن‌های آیینی و سنتی ایرانیان باستان است که آتش نماد اصلی آن است. عده زیادی تصور می‌کنند که این دو جشن یکی هستند، در صورتی که جشن سده در تاریخ 10 بهمن ماه برگزار می‌شود و یکی از جشن‌های آیین زرتشتیان محسوب می‌شود.

آتشی که در جشن سده توسط موبدان زرتشتیان برپا می‌شود بسیار بزرگتر است آتش چهارشنبه سوری است. جشن سده بیشتر مخصوص زرتشتیان است و تمام مردم ایران آن را برگزار نمی‌کنند؛ در صورتی که جشن چهارشنبه سوری به یک جشن سراسری تبدیل شده و در تمام کشور این جشن برپا می‌شود.

تجربه‌ سفر در چهارشنبه سوری با آژانس گردشگران سپهر تهران

در این مطلب سعی کردیم تمام آداب و رسوم چهارشنبه سوری را بیان کنیم. در گذشته بسیاری از مردم ترجیح می‌دادند از شب چهارشنبه سوری و چند روز پیش از عید سفرهای نوروزی خود را آغاز کنند. اگر شما هم این قصد را دارید بهتر است دو الی سه ماه قبل از عید برای خرید تور نوروزی اقدام کنید. برای استعلام قیمت تور اروپا نوروز ۱۴۰۴ و خرید انواع تورهای خارجی نوروز با شماره تلفن 91009292-021 تماس بگیرید.

آژانس گردشگران سپهر تهران با بیش از 25 سال سابقه در زمینه برگزاری انواع تورهای خارجی برای عید نوروز تمام تورهای خود را به صورت اقساطی برگزار می‌کند. شما می‌توانید با پرداخت فقط 30 تا 50 درصد از مبلغ تور به عنوان پیش‌پرداخت، تورهای نوروزی را خریداری کنید.